Гаворачы пра намер увесці выязны мыт у памеры $100, А. Лукашэнка чамусці спаслаўся на халадзільнікі: «У нас свае халадзільнікі, нашто нам ствараць ільготныя ўмовы для ўвоза халадзільнікаў з-за мяжы?.. Мы цябе на мяжы абслугоўваем – $100 з носа заплаці і едзь за мяжу. Тады ён прыйдзе ў нашу краму і купіць наш халадзільнік, а не пацягне з Еўрасаюза ламаччыну няведама якой вытворчасці».
На першы погляд, незразумела, чаму менавіта халадзільнікі сталі прыкладам у абгрунтаванні скандальнай ініцыятывы. Пагатоў, зусім не яны пераважаюць сярод тавараў, якія беларусы масава купляюць за мяжой.
Самыя вялікія выдаткі – на будаўнічыя матарыялы, запчасткі і ежу
На дыяграме ніжэй прыведзеная структура выдаткаў, панесеных у Польшчы ў 2012 годзе замежнікамі, што прыехалі з Беларусі, Украіны і Расіі. Адпаведна, гэтыя дадзеныя вельмі блізкія да структуры выдаткаў беларусаў у Польшчы і краінах Еўрасаюза.
На бытавую тэхніку, куды трапляюць і халадзільнікі, прыходзіцца 9.4% ад сумы ўсіх выдаткаў. Летась беларусы не меншыя сумы выдаткавалі на вопратку і абутак (9.6%), тэлевізары (9.9%), харчовыя прадукты (13.1%), запчасткі для аўтамабіляў (13.4%) і будаўнічыя матарыялы (23.6%) замежнай вытворчасці. Нават касметыка і сродкі для мыцця посуду не саступаюць халадзільнікам.
.JPG)
Крыніца: Цэнтральны статыстычны офіс Рэспублікі Польшча
Адсюль натуральнае пытанне: чаму менавіта выдаткі халадзільнікі зачапілі беларускую кіроўную эліту?
Свіная чума і дэфіцыт маразільнікаў
У пачатку лета некалькі раёнаў Беларусі былі абвешчаныя буфернай зонай ад афрыканскай чумы свіней. У тысячах гаспадарак сяляне мусілі парэзаць усіх свіней, каб іх не сканфіскавалі. З той прычыны, што часта ў гаспадарцы трымалі па некалькі свінняў, мяса проста стала няма дзе захоўваць: аднаго і нават двух халадзільнікаў не хапала.
На працягу лічаных дзён у шмат якіх рэгіянальных крамах мясцовыя жыхары паскуплялі ўсе халадзільнікі і маразільнікі. А далей пачаўся сапраўдны дэфіцыт тэхнікі. Больш за тое, халадзільнікі беларускай вытворчасці ўміг падаражэлі. Што да такога падаражэння больш спрычынілася – сапраўдная нястача халадзільнікаў (ці ў нас імі не забітыя склады?) ці прага беларускіх вытворцаў тэхнікі ды перакупнікоў нажывіцца на чалавечай бядзе – пытанне ўзбочнае.
.JPG)
Цяпер шмат якія хатнія гаспадаркі пацярпелых ад свіной чумы раёнаў маюць па некалькі халадзільнікаў. Здымак з валожынскай хатняй гаспадаркі.
Галоўнае, што маразільнікі і халадзільнікі з вялікімі маразільнымі камерамі па разумных цэнах былі патрэбныя «тут і зараз» (мяса скора псуецца), і ў выніку сотні гаспадарак мусілі звярнуліся да таннейшай заходняй тэхнікі. Балазе, большасць пацярпелых ад свіной чумы раёнаў ляжаць у Заходняй і Паўночна-Заходняй Беларусі. Таму для часткі хатніх гаспадарак патрэбную тэхніку ўзяліся прывезці з блізкіх Польшчы і Літвы сваякі ці мясцовыя прадпрымальнікі.
Вяртаючыся да словаў Лукашэнкі: дык хто вінаваты, што частка жыхароў з пацярпелых ад афрыканскай чумы свіней раёнаў набыла халадзільнікі не беларускай вытворчасці, а «пацягнула з Еўрасаюза ламаччыну няведама якой вытворчасці»? Ці праблема палягае ў так званых «ільготных умовах для ўвоза халадзільнікаў з-за мяжы» без $100-вага мыта?
Ці ўсё ж першапрычына – у невысокіх канкурэнтаздольнасці і якасці мэнэджмэнта ў беларускіх вытворцаў бытавой тэхнікі ды няспраўнасці раённых уладаў, якія не скарысталі ўнікальны шанец арганізаваць збыт вельмі патрэбных і не вельмі дарагіх халадзільнікаў у пацярпелых ад АЧС раёнах?