Беларусь будучыні павінна ўвасабляць каштоўнасці адкрытага грамадства і мець акрэсленую нацыянальную ідэнтычнасць.
Мы перакананы, што для Беларусі, яе грамадзянаў, а таксама ўсіх не-грамадзянаў, якія сутыкаюцца з Беларуссю, будзе лепш, калі Беларусь сфармуецца як адкрытае грамадства і адметная нацыя (АГАН).
Ідэал адкрытага грамадства быў апісаны ў раздзеле ІІІ. У гэтым месцы застаецца патлумачыць, што мы разумеем пад "адметнай нацыяй" і як яно суадносіцца з папярэднім ідэалам.
Пастулат адметнай нацыі найлепш будзе выкласці з дапамогай наступнага разумавання:
- Краіна можа існаваць або як суверэнная дзяржава, або як частка іншай дзяржавы.
- Суверэнная дзяржава можа існаваць або як агульнаграмадскі праект, або як персанальны/партыйны праект.
- Каб суверэнная дзяржава стала агульнаграмадскім праектам, яна павінна мець каштоўнасную тоеснасць, адрозную ад тоеснасці любой пануючай улады.
- Каб каштоўнасная тоеснасць эфектыўна легітымізавала дзяржаўны суверэнітэт дадзенай краіны, яна (тоеснасць) павінна быць унутрана кагерэнтнай і адрознай ад каштоўнаснай тоеснасці іншых дзяржаў.
- Беларусь павінна быць суверэннай дзяржавай у якасці агульнаграмадскага праекта з эфектыўнай каштоўнаснай легітымізацыяй.
- Паколькі (5), то беларуская дзяржава павінна мець каштоўнасную тоеснасць:
- адрозную ад тоеснасці пануючай улады;
- унутрана кагерэнтную;
- адрозную ад каштоўнаснай тоеснасці іншых дзяржаў.
- Мець каштоўнасную тоеснасць у разуменні (6) азначае быць адметнай нацыяй.
На этапе абазначэння стратэгічнага бачання мы пакідаем адкрытым пытанне пра змест нацыянальнай тоеснасці. Няма адной-адзінай формулы нац-ідэнтычнасці. Якім чынам фармаваць нацыянальную тоеснасць – гэта рашэнне канкрэтных груп людзей.
Але ў гэтай сітуацыі пажадана ўзважыць «выгады» і «затраты» той ці іншай опцыі з разлікам на дзесяцігоддзі або нават стагоддзі. Затраты/выгады бываюць не толькі фінансавымі, але таксама кагнітыўнымі і камунікацыйнымі. Такога тыпу выгады/затраты могуць хавацца ў розных варыянтах нацыянальнай ідэнтычнасці.
Задача BISS палягае ў іх выяўленні і выпрацоўцы адпаведных рэкамендацый.
Адобрана Радай BISS у красавіку 2019 года